Trình tự tổ chức lễ cưới gồm những gì?
Lễ cưới hay còn được biết đến nhiều hơn với tên gọi Lễ đón dâu, là buổi lễ cuối cùng trong ba nghi lễ Cưới hỏi truyền thống của người Việt ngày nay cần được tổ chức một cách chu đáo với đầy đủ thủ tục. Nếu dành thời gian tìm hiểu “Trình tự tổ chức Lễ cưới gồm những gì?” dưới đây sẽ giúp cho bạn có sự chuẩn bị tốt nhất để xây dựng kịch bản Lễ cưới hợp lý, thuận lợi cho đôi bên.
Trình tự tổ chức Lễ cưới gồm những gì?
Trình tự Lễ cưới ở Nhà Gái (Lễ vu quy).
Lễ cưới ở Nhà Gái hay còn gọi là Lễ vu quy, là quá trình hai bên gia đình thực hiện các thủ tục nghi lễ để đón Cô Dâu về bên nhà chồng (bạn nên đọc thêm bài Nhà Gái cần chuẩn bị gì cho Lễ vu quy?). Còn dưới đây là trình tự chi tiết của Lễ vu quy tại Nhà Gái:
Nhà Trai tập trung đầy đủ tại Nhà Gái.
Dựa trên những điều mà 02 gia đình đã thỏa thuận vào buổi Lễ đính hôn, Nhà Trai theo ngày đẹp giờ đẹp xuất hành đi đón dâu. Tất cả mọi người cùng tập trung ở vị trí trước Nhà Gái, với khoảng cách vừa phải, trung bình là từ 100m – 200m. Tại đây, gia đình Nhà Trai sẽ chuẩn bị đội hình, đội ngũ sắp xếp theo thứ tự, chỉnh tề trang phục, kiểm tra sính lễ Cưới hỏi lần cuối, chờ đến giờ hoàng đạo để xin làm Lễ Nhập Gia. Để không bị cập rập, Nhà Trai nên tập trung sớm từ 15 – 30 phút sẽ tốt hơn là cận giờ mới đến. Trước đó, Nhà Gái cắt cử người theo dõi và thông báo, nếu biết tin Nhà Trai đã tới thì Nhà Gái cũng sửa soạn để kịp đón tiếp.
Nhà Trai xin làm Lễ Nhập Gia.
Vị chủ hôn Nhà Gái cùng với dàn bưng quả nữ và một số người có nhiệm vụ đón tiếp sẽ đứng chờ sẵn ở trước cổng hoa. Lúc này, chỉ có vị chủ hôn Nhà Trai cùng một anh phụ rể bưng khay rượu tiến vào làm thủ tục, còn lại toàn bộ gia đình Nhà Trai đứng ngoài chờ đợi. người đại diện Nhà Trai vào tới bên trong chào hỏi các Ông các Bà và bà con họ Nhà Gái xong, liền phát biểu xin phép Nhà Gái cho Nhà Trai được vào nhà để thực hiện tiếp các bước sau, quá trình này gọi là Lễ Nhập Gia. Nếu Nhà Gái đồng ý, sẽ đáp lời rằng chấp thuận, khi ấy phụ rể sẽ rót rượu ra hai cái chung (loại ly nhỏ) mời 02 vị người Đại diện.
Nhà Trai trao quả cho Nhà Gái.
Vị người Đại diện Nhà Trai cùng rể phụ quay trở ra, thông báo cho phái đoàn Nhà Trai đang chờ đợi biết rằng đã được đồng ý vào làm lễ. Mọi người theo thứ tự lần lượt di chuyển đến trước cổng hoa thì dừng lại chuẩn bị cho nghi lễ trao quả. Dàn bưng quả nam tiến đến đứng ở vị trí đối xứng với dàn bưng quả nữ, lúc này nên theo sự hướng dẫn của ê-kip quay phim, chụp hình để hình ảnh Lễ cưới được đẹp hơn. 02 bên tiến hành nghi lễ trao mâm quả, sau đó cùng lùi về vị trí cũ tạo thành một lối đi ở giữa, Nhà Trai sẽ theo lối đó để vào bên trong nhà. Sau khi người lớn hai bên đã vào hết, dàn bưng quả nữ mới đi theo sau, đặt quả vào vị trí được hướng dẫn.
Nhà Trai chào hỏi, giới thiệu, trình quả.
Sau khi 02 gia đình có chỗ ngồi ổn định, mọi người giữ yên lặng để vị người Đại diện Nhà Trai đứng lên đại diện phát biểu. Đầu tiên là giới thiệu thành phần tham dự của họ Nhà Trai từ người có vai vế lớn nhất đến nhỏ, người Đại diện Nhà Gái cũng đáp lại bằng hành động tương tự, giới thiệu các thành viên Nhà Gái.
Kế đến, Nhà Trai sẽ giới thiệu mục đích của buổi lễ hôm nay, xin phép được trình lên Ông Bà các mâm quả sính lễ. Phía Nhà Gái sẽ có người lên đại diện nhận quả, thường là Mẹ của Cô Dâu, hoặc do chính vị người Đại diện Nhà Gái thay mặt nhận giúp.
Nhà Trai làm Lễ Xin Dâu.
Nhà Trai mở lời xin phép Nhà Gái cho Cô Dâu được trình diện 02 họ. Khi ấy, tùy thuộc vào từng gia đình mà Cô Dâu xuất hiện cùng với Mẹ, hai mẹ con cùng dắt tay nhau bước ra, hoặc Chú Rể vào phòng đón Cô Dâu ra. 
Ra tới nơi, Cô Dâu khoanh tay, cúi đầu chào hai họ, sau đó đứng ở phía bên phải, miệng cười tươi tắn, còn Chú Rể đứng bên trái, sau đó vị người Đại diện sẽ chủ trì hướng dẫn hai bạn trao bông, trao Nhẫn Cưới cho nhau trước sự chứng kiến của bà con 02 bên. Tuy nhiên, đối với gia đình theo đạo Công Giáo thì ở giai đoạn này sẽ có khác biệt một chút là phải cử hành các nghi lễ Tạ Ơn Thiên Chúa, Kính Nhớ Tổ Tiên, Lễ Mừng Cha Mẹ mà để chi tiết hơn thì bạn nên xem thêm bài viết riêng sau đây.
Thực hiện Lễ gia tiên Nhà Gái.
Vị chủ hôn tuyên bố cả hai đã là “Vợ – chồng” của nhau trước mặt gia đình 02 bên, mọi người cùng vỗ tay chúc mừng cho đôi trẻ. Kế đến, cặp đôi tự tay sửa soạn lễ vật để dâng lên tổ tiên, như lấy dăm lá trầu, vài đôi cau, chia những lễ vật khác ra dĩa nhỏ, mỗi thứ chỉ cần một ít để tượng trưng rồi dâng lên bàn thờ.
Toàn bộ quá trình này theo phong tục đều thực hiện bằng tay, không động đến dao kéo. Sau đó, cả 02 cùng thắp nhang, đứng trước bàn thờ gia tiên, đọc lời khấn xong thì bái lạy, nhưng người trẻ bây giờ ít ai biết đến những lời khấn này, nên cũng do vị chủ hôn khấn giúp.
Nhiều gia đình Miền Nam hiện nay còn giữ lại truyền thống của Lễ Thượng Đăng hay còn gọi là Lễ Lên Đèn. Để thực hiện lễ này, cặp đôi sẽ đốt đôi nến dâng lên bàn thờ trước khi thắp nhang, đôi nến này do Nhà Trai mang theo trong bộ sính lễ, Nhà Gái chỉ cần chuẩn bị sẵn một đôi chân đèn. Thân nến có màu đỏ bên trên chạm hình Long – Phượng, khi thắp nến cả 02 phải làm cùng nhau, cho nến cháy đều như nhau, dâng lên bàn thờ cùng lúc.
Đối với những người thuộc thế hệ trước, nghi lễ Lễ Thượng Đăng rất thiêng liêng, Cô Dâu nước mắt lưng tròng, xúc động khi đứng trước bàn thờ Ông Bà tổ tiên của dòng họ. Tuy nhiên, ngày nay Lễ Thượng Đăng đã không còn giữ đúng như xưa nữa, nhiều gia đình đã bỏ qua nghi lễ này hoặc nếu có tổ chức thì đa phần là đôi đèn cầy sẽ được Cha hoặc người đại diện của dòng họ đốt lên sẵn.
Đối với khoản tiền lễ đen hay còn gọi là tiền nạp tài do Nhà Trai mang đến, sau khi Nhà Gái đã nhận tượng trưng, nếu có ý cho lại hai con để làm vốn xây dựng gia đình, liền cử một người đại diện nói đôi lời trước 02 họ, rồi trao lại cho hai vợ chồng ngay trong buổi lễ. Tìm hiểu thêm tiền nạp tài là gì?
Lễ Dâng Trà cho bậc trưởng bối.
nghi lễ tiếp theo mà cả hai sẽ cùng nhau làm trên danh nghĩa vừa được xác nhận đó là dâng trà, hoặc rượu lễ cho những bậc trưởng bối. Mới đầu sẽ là dâng trà cho Ông Bà rồi đến Cha Mẹ 02 bên, kế đến nữa là những người có vai vế lớn hơn của cặp đôi như Cô, Dì, Cậu Mợ, các anh, các chị… Lễ Dâng Trà ở Nhà Gái thường ưu tiên cho những người thuộc họ Nhà Gái bởi ý nghĩa đầu tiên đó là đón mừng chàng rể mới, ý nghĩa sau nữa là lời chào tạm biệt của Cô Dâu với những người trong gia đình để từ hôm nay đi về làm dâu bên chồng.
Cứ mỗi lần dâng trà, cặp đôi lại đón nhận lời chúc mừng hạnh phúc từ bậc trưởng bối, kèm theo là quà mừng cưới, thường là tiền mặt để trong phong bao đỏ hoặc hiện kim, vàng bạc nữ trang. Ngày trước, gia đình cho quà tới đâu thì ông chủ Hôn Nhà Gái sẽ đọc tên món quà, trị giá món quà thật to để tất cả mọi người cùng được biết. Đây vừa là cách để Nhà Gái thể hiện tình cảm với con cháu, vừa là hình thức ra oai với Nhà Trai, bởi cho quà càng giá trị thì càng quý, càng oai. Cũng do vấn đề này mà nhiều Cô Dâu có cá tính, sống hiện đại nói nhỏ với gia đình là không cần cho quà, hoặc nếu có cho quà cũng đừng nói lớn cho cả họ cùng biết.
Nhà Trai tiến hành Lễ đón dâu.
hai bên gia đình sẽ cùng giao lưu trà nước, trò chuyện chờ tới giờ lành để cử hành Lễ đón dâu. Trong lúc đó, cặp đôi có thể ra ngoài cổng hoa chụp ảnh kỷ niệm cùng người thân, bạn bè, đồng thời Nhà Gái tiến hành chia quả ở phía sau bếp để chuẩn bị “lại quả” cho Nhà Trai.
Trước khi rước dâu đi, cặp đôi sẽ đứng phía trước cổng hoa, hai bên là dàn bưng quả nam – nữ, bên nữ nghe hiệu lệnh liền bước tới để “trả quả”, bên nam cùng đồng thời bước tới đón nhận. Tùy theo từng cặp đôi mà hai đội bưng quả sẽ lùi về để tạo thành lối đi cho Cô Dâu Chú Rể bước qua, hoặc họ cùng nhau dâng quả lên cao nhằm tạo ra một lối đi ở dưới để Cô Dâu Chú Rể bước qua.
Ngay lúc này pháo kim tuyến sẽ được bắn lên, những cánh hoa giấy rơi xuống tạo nên một hình ảnh lãng mạn và đẹp mắt. Cô Dâu khoác tay Chú Rể cùng bước lên xe hoa đang chờ sẵn.
Như vậy là đã hoàn thành xong trình tự của Lễ vu quy tức buổi Lễ cưới tại Nhà Gái.
Trình tự Lễ cưới ở Nhà Trai (Lễ tân hôn).
Lễ cưới tại Nhà Trai hay còn gọi là Lễ tân hôn, là quá trình hai bên gia đình thực hiện các phong tục nghi lễ sau khi đã đưa Cô Dâu về tới trước cổng nhà chồng (bạn nên đọc thêm bài Nhà Trai cần chuẩn bị gì cho Lễ tân hôn?). Xin lưu ý, trong Lễ tân hôn, Nhà Trai còn một quá trình chuẩn bị trước lúc xuất phát đi đón dâu nhưng không được đề cập trong bài viết này. Trình tự chi tiết của Lễ tân hôn diễn ra như sau:
Nhà Trai thực hiện Lễ Đón Dâu.
Lễ Đón Dâu tại Nhà Trai được bắt đầu từ khi xe hoa đưa dâu về đến Nhà Trai, thường sẽ đậu trước cổng Nhà Trai một đoạn khoảng 100m – 200m. Cặp đôi sẽ bước xuống xe hoa, kiểm tra lại y phục chỉnh tề trong lúc chờ đến giờ hoàng đạo, đúng giờ Cô Dâu sẽ được Mẹ chồng dắt tay đi trước, Chú Rể theo sau cùng bước vào nhà, gọi là “nhập trạch”. Do Nhà Trai đã có sắp đặt từ trước, nên Cô Dâu vừa bước xuống xe là có pháo kim tuyến chào đón suốt một đoạn đường, tạo nên một hình ảnh đẹp cho khoảnh khắc Cô Dâu về nhà chồng. Theo phong tục người xưa, Mẹ chồng không theo đoàn Nhà Trai đi đón dâu mà ở nhà chờ con dâu về, nên Lễ Đón Dâu thời trước mang nhiều ý nghĩa hơn. Thời nay, Mẹ chồng cũng qua Nhà Gái để cùng đưa con dâu về nên nghi lễ đón dâu được giản lược không còn rườm rà như trước, thậm chí nhiều gia đình cập rập và không có người hướng dẫn thì Chú Rể với Cô Dâu tự dắt tay nhau vô nhà luôn.
Cô Dâu trình diện Nhà Trai.
Không phải thành viên nào bên Nhà Trai cũng tham gia đón dâu, sẽ có nhiều người ở nhà chờ Cô Dâu về, một phần cũng còn do tuổi cao, sức yếu không tiện di chuyển đường xa. Nên khi họ hàng hai bên vừa ổn định chỗ ngồi, Cô Dâu cúi chào bà con bên Nhà Trai, rồi cả hai đứng sang một bên chờ vị Chủ hôn hướng dẫn cụ thể. Trong lúc này, những người bên Nhà Trai có vai vế lớn mà không đi đón dâu sẽ được giới thiệu lần lượt để họ Nhà Gái biết mặt, biết tên.
Lễ gia tiên tại Nhà Trai.
Phần làm quen, chào hỏi đã xong. Hai gia đình bắt đầu tiến hành thực hiện các nghi thức Lễ gia tiên tại Nhà Trai, cặp đôi sẽ thắp nhang trước bàn thờ gia tiên, khấn cầu và bái lạy, nội dung lời khấn là để báo cáo với Ông Bà tổ tiên của dòng họ Nhà Trai, hôm nay đã đón con dâu về nhà, mong ông bà đón nhận, phù hộ cho đôi vợ chồng sức khỏe, hạnh phúc. Đó là nghi thức tại Nhà Trai thường thấy nhất hiện nay, còn gia đình nào đầy đủ thủ tục hơn thì sẽ tiến hành Lễ Tơ Hồng.
Lễ Tơ Hồng hay là lễ khấn Nguyệt Lão, được xem là biểu tượng của thần hôn nhân theo tín ngưỡng của dân gian thời xưa. Để thực hiện Lễ Tơ Hồng, cặp đôi sẽ quỳ trước bàn thờ, nghe Chủ hôn đọc một bài văn tế, nội dung là cảm ơn Nguyệt Lão đã se duyên cho đôi lứa, xin ngài phù hộ bình an, sức khỏe, hạnh phúc. Sau bài tế, cả hai sẽ uống chung một ly rượu, ăn chung một miếng trầu, nếu có những đồ lễ trên bàn thờ Nguyệt Lão thì cả hai cũng cùng ăn, hành động này mang ý nghĩa vợ chồng sẽ cùng nhau chia ngọt, sẻ bùi trong cuộc sống.
Lễ Dâng Trà cho bậc trưởng bối.
Tương tự giống như Lễ Dâng Trà đã thực hiện bên phía Nhà Gái, Cô Dâu mới về nhà chồng sẽ cùng chồng rót trà, hoặc rượu lễ để mời hay gọi là bái kiến các Ông các Bà, những người bà con có vai vế lớn bên phía Nhà Trai. Cặp đôi cũng sẽ nhận được lời chúc và quà mừng cưới từ người Nhà Trai sau mỗi lần dâng trà. Tuy nhiên, với lối sống ở thành thị hiện nay, một phần là không gian nhà chật hẹp, một phần để bớt các thủ tục rườm rà thì gia đình cho phép cặp đôi đứng tại chỗ trước bàn thờ gia tiên. Những ai muốn cho quà cưới thì bước lên, nói một lời chúc rồi tặng quà và chụp chung một bức hình kỷ niệm, việc dâng trà, rượu cũng được bỏ qua vì không phải ai cũng uống được, nhất là phụ nữ và người lớn tuổi.
Cô Dâu Chú Rể thăm phòng cưới.
Khi đã hoàn thành các thủ tục nghi lễ, trong lúc hai gia đình ngồi chuyện trò, uống nước thì Mẹ Chồng đưa cả đôi vợ chồng vào thăm phòng cưới, tuy nhiên ngày nay, đôi khi chỉ có cặp đôi tự dắt nhau vào thăm phòng cưới mà không cần Mẹ Chồng phải đi cùng nữa. Cả hai sẽ vào nghỉ ngơi một chút trong căn phòng đã được trang trí đẹp mắt, có thể ăn uống một chút cho lại sức, chụp một số ảnh kỷ niệm cùng nhau rồi ra chào khách, nhiều Cô Dâu sẽ tranh thủ thời gian này để thay trang phục mới cho gọn nhẹ hơn.
Việc thăm phòng cưới có nguồn gốc từ phong tục trải giường cưới ngày xưa, nghĩa là vào hôm trước Lễ cưới, Nhà Trai sẽ nhờ một người phụ nữ hiền lành, gia đình êm ấm thuận hòa đến để trải giường chiếu mới cho cặp đôi như một cách “lấy hên”. Tục trải giường chiếu thể hiện niềm mong ước của gia đình dành cho cặp vợ chồng, mong cho họ cũng có một cuộc sống hạnh phúc, con cái đề huề, trưởng thành về sau.
Trong bài viết trên, Mate đã giải thích gần như toàn bộ những thắc mắc quan trọng về Trình tự tổ chức Lễ cưới gồm những gì? Bên cạnh một số tập tục mà phần lớn gia đình ngày nay không còn áp dụng nữa, chắc chắn sẽ còn những phong tục khác của từng địa phương mà trong bài viết này không đề cập đến, nếu bạn biết thêm điều gì thú vị hãy chia sẻ cùng Mate nhé.